Romanticismo Filosófico. Hegel

ROMANTICISMO

            O movemento romántico, centrado inicialmente en Alemania, a finais do século XVIII e a comezos do século XIX, o cal inclúe expresións artísticas e filosóficas nada homoxéneas, o que o fai de difícil definición.

            Enunciaremos algúns dos rasgos característicos do Romanticismo:

            - Exaltación do eu individual. Os ideais da revolución francesa (liberdade, igualdade, fraternidade) foron as ideas inspiradoras do Romanticismo, que avogou pola revalorización da personalidade individual e desterrou o despotismo ilustrado do século XVIII.

            - Sentimento de soidade. O ser romántico refúxiase en si mesmo, o que devén en illamento e soidade. Sente que a realidade non satisface os seus anhelos e ideais, o que o leva a esa sensación de fondo desengano e á necesidade de rebelarse contra o establecido.       

            - Exaltación da imaxinación e do sentimento. O romántico exalta o ideal e o belo, poñéndolle ás aos sentimentos individuais. Identificación coa natureza

            - Evasión. É típico do autor romántico escapar da realidade inmediata, que o angustia, por iso os seus relatos a miúdo transcorren en épocas pasadas e lugares afastados.

            - No Romanticismo, a natureza adquire un rol destacado, en tanto forza vital por encima dos designios humanos. Fronte a visión mecanicista ilustrada, a natureza é considerada vida. O reloxo xa non é unha metáfora que expresa a natureza, senón que esta será identificada con unha árbore chea de vida.

            - Actitude psicolóxica de angustía e desazón. Existe unha aspiración irrealizable que produce impaciencia pois non se sabe exactamente qué se desexa. Desexo irrealizable de alcanzar o infinito, por iso esa aflicción, a nostalxía e a melancolía.

            - Anhelo de liberdade, pero unha liberdade oposta aos desexos ilustrados de progreso. Estamos a falar de unha liberdade que se opón a universalidade e cosmopolitismo da modernidade. Os románticos queren estimular e vincularse coa historia do seu propio pobo.

            - O Romanticismo declara que a razón non pode explicar por completo a realidade, por iso hai unha actitude irracionalista: afírmase o sentimento, a fe, a intuición, a arte... como vías de acceso ao coñecemento. Este irracionalismo é contra o racionalismo ilustrado, pero relamente supón unha nova forma de racionalidade: a razón romántica, que é un espíritu creador liberado de todo límite.

DIALÉCTICA HEGELIANA

            Hegel é un autor romántico alemán de principios de século  XIX.  Considérase o filósofo máis representativo de esta corrente filosófica.  

            Hegel crítica o que chaman “a visión  eleática do ser” (vén de  Parménides), que segundo el, é común a todos os filósofos anteriores, exceptuando a  Heraclito. O ser é un, eterno e inmutable . Iso é o que dicía  Parménides. Segundo esta visión, a realidade e a verdade son inmutables. 

        

            Para  Hegel, o ser é o mesmo que o pensar, que a conciencia, son dous planos ou niveis que se resolven nun só. A dialéctica é a forma de ser dun ser que é devir da realidade e que consta de tres momentos, os tres momentos da dialéctica.

MOMENTOS DA DIALÉCTICA

TESE

É o que o ser está a ser nun  momeno dado. Pero a tese nunca é soa, senón que inmediatamente  autoproduce, saca de se ao seu contrario, que é o segundo momento: antítese.

ANTÍTESE

 Durante un tempo, tese e antítese  loitan entre si. Esta loita lembra a loita de contrarios de  Heraclito e  Parmenides. Isto resólvese nun terceiro momento: síntese 

SÍNTESE

Neste momento supéranse aos dous anteriores  incluyendolas.  Agora ben, ese devir da dialéctica é incesante, é dinámico. 

            Hegel introduce a dinámica, a idea das forzas na metafísica. Este proceso é incesante, por tanto, a síntese será unha nova tese para producir unha nova antítese para dar lugar a unha nova síntese e así indefinidamente. 

            Hegel é un  idealista absoluto. Para él, o ser, o real é a idea ou espírito absoluto, por iso o ser é o mesmo que o coñecer.  Hegel di que esta teoría é  súper á teoría de  Kant porque para  Kant o home non podía coñecer a cousa en si, a realidade, o  noumeno. Se o suxeito é diferente ao obxecto (Kant) non pode coñecer á cousa en se.

Pero se negamos a devandita diferenza, e o suxeito e o obxecto son o mesmo, o coñecemento dunha cousa sobre si mesma é posible. O ser pode coñecerse, pensarse si mesmo.

            Hegel preguntouse ¿Por qué alguén é amo e alguén é escravo? ¿Por qué uns logran a dominar a outros? Porque o amo é listo e manda o escravo, que é parvo e faino todo. Entón o amo esquécese porque o escravo faino todo, así que ese escravo rebelárase. ¿Este escravo será igual que o seu anterior amo? Non, porque este foi escravo e agora amo, así que é un novo ser, superador.