A Ciencia no Renacemento
O Renacemento, en filosofía, comeza cando se traduce ao latín a obra de Platón e se produce un enorme impacto no mundo intelectual europeo. Este descubrimento, xunto con outros, dará lugar ao que se coñece como Renacemento.
Platón ponse de moda, e a través de Platón entra no mundo europeo o sistema pitagórico-platónico, e a idea de que coñecer a natureza é coñecer as relacións matemáticas que hai nela.
A Astronomía antiga e medieval a representa Ptolomeo (que o vimos no apartado de Ciencia no Helenismo). Ptolomeo foi o gran recopilador de esta, e será a súa obra a que esté presente durante todo o medievo. A Astronomía de Ptolomeo, recordemos está inspirada na Filosofía de Aristóteles, que dicía que a Terra (o mundo sublunar) estaba no centro do universo e arredor dela xiraban os demáis planetas, o sol e a lúa (o mundo supralunar). Era un sistema xeocéntrico. O tedes máis desarrollado no apartado de Aristóteles. Ptolomeo, para poder explicar o movemento dos astros tivo que idear unha teoría complexísima.
Pero este sistema, tan complexo, era confuso, e nada fermoso. Influidos pola moda platónica, que identificada beleza con verdade, ben e sencillez se preguntaron ¿Onde está a beleza deste sistema? ¿Onde está a sencillez?
O XIRO COPERNICANO
A Astronomía moderna comeza con Copérnico. Según Copérnico, un home puramente renacentista, o máis simple e máis fermoso, máis perfecto, como xa dixera Guillerme de Ockham; "A resposta máis sinxela e a máis verdadeira".
Copérnico buscaba a sinxeleza, a matemática. ¿Qué pasaría se en vez de suponer que a Terra está fixa, suponemos que é o observador o que se move? Aínda que aparentemente vexamos moverse ao sol ¿Qué pasaría se supoñemos que é o sol o que esté quieto e sexamos nos os que nos movamos?
¿ Qué sistema sería máis sinxelo? ¿O máis fermoso, verdadeiro e preciso? ¿O Ptolemaico ou o Heliocéntrico?
Platón ponse de moda, e a través de Platón entra no mundo europeo o sistema pitagórico-platónico, e a idea de que coñecer a natureza é coñecer as relacións matemáticas que hai nela.
A Astronomía antiga e medieval a representa Ptolomeo (que o vimos no apartado de Ciencia no Helenismo). Ptolomeo foi o gran recopilador de esta, e será a súa obra a que esté presente durante todo o medievo. A Astronomía de Ptolomeo, recordemos está inspirada na Filosofía de Aristóteles, que dicía que a Terra (o mundo sublunar) estaba no centro do universo e arredor dela xiraban os demáis planetas, o sol e a lúa (o mundo supralunar). Era un sistema xeocéntrico. O tedes máis desarrollado no apartado de Aristóteles. Ptolomeo, para poder explicar o movemento dos astros tivo que idear unha teoría complexísima.
Pero este sistema, tan complexo, era confuso, e nada fermoso. Influidos pola moda platónica, que identificada beleza con verdade, ben e sencillez se preguntaron ¿Onde está a beleza deste sistema? ¿Onde está a sencillez?
O XIRO COPERNICANO
A Astronomía moderna comeza con Copérnico. Según Copérnico, un home puramente renacentista, o máis simple e máis fermoso, máis perfecto, como xa dixera Guillerme de Ockham; "A resposta máis sinxela e a máis verdadeira".
Copérnico buscaba a sinxeleza, a matemática. ¿Qué pasaría se en vez de suponer que a Terra está fixa, suponemos que é o observador o que se move? Aínda que aparentemente vexamos moverse ao sol ¿Qué pasaría se supoñemos que é o sol o que esté quieto e sexamos nos os que nos movamos?
¿ Qué sistema sería máis sinxelo? ¿O máis fermoso, verdadeiro e preciso? ¿O Ptolemaico ou o Heliocéntrico?
Copérnico cría realmente que o sistema solar era así. Pero non se atreveu a dicilo, ben por temor a Igrexa, ben po inseguridade. Entón, propón este sistema, non como verdedeiro, senón como una técnica para facilitar o cálculo, que era o que interesaba, a cuestión práctica.
A teoría de Copérnico extendeuse con rapidez gracias sobretodo ao beneficio práctico que conlevaba.
"Non digo que sexa así, seguramente teña razón a Santa Nai Igrexa, a Biblia, etc. Pero serve para calcular con maior precisión"
O xiro copernicano é o paso do xeocentrismo ao heliocentrismo.
Outro autor destacable foi GIORDANO BRUNO, que concebía o sistema solar dentro de outro sistema máis grande aínda, e así ata o infinito. Neste sistema ninguna estrela ocupa un lugar privilexiado, cada unha é un sol, e un centro. Consideraba a Deus como infinito, e o identifica coa natureza. A teoría que identifica a Deus coa natureza chámase panteista. Finalmente foi quemado na hoguera por herexe.
TYCHO BRAHE era un noble e astrónomo para o que traballaba KEPLER, un xenial teórico. Estaban convencidos que o estudo dos astros podría ser rentable, así que dedicaron moito tempo a esto. Por moitos cálculos que fixeran, os resultados non eran precisos. Kepler, obsesionado por atopar o cálculo perfecto, influido por as ideás pitagorícas, estaba seguro de que a órbita do planeta debía axustarse a unha forma matemática perfectamente calculable. Pasou 40 anos buscando qué figura matematizable coñecida podería funcionar. Ata que un día probou con unha curva extraña nalquel entón: a elipse. Así que a súa teoría, xunto coas observacións de Brahe demostraron que as órbitas dos planetas oredor do sol eran elípticas.
Pero non só descubriron que non eran perfectamente redondas coma sempre se pensara, senón que ademáis o seu movemento non era uniforme. Cando un planeta está cerca do sol móvese máis rápido que os planetas que están máis lonxe.
A idea da perfección do mundo supralunar acababa de caer. Rómpese coa idea tradicional aristotélica de que os astros tiñan un movemento circular perfecto e de movemento uniforme.
GALILEO GALILEI
Dedicouse a astronomía, á Física, as Matemáticas... Estaba convencido de que tiña razón Copérnico, e intentou demostralo con unha teoría máis experimental que a de Kepler, xa que as demostracións matemáticas o pobo non as entendía. Só sabían que a Terra estaba quieta e vían moverse ao Sol.
Galileo buscou unha demostración empírica para demostrar de xeito sensible o heliocentrismo, e acabaría de unha vez por todas coa cosmoloxía tradicional aristotélica.
Na súa época estaban de moda os catalexos, e on nobles disfrutaban usando ese pequeño xoguete. Cando Galileo tivo noticia de este aparello, quiso construir un. Pero un enorme e moito máis preciso. E o usaría para mirar ao mundo supralunar, non ao mundo sublunar. A través da súa observación descubriu que os astros non eran perfectos, senón que tiñan irregularidades. Tamén descubriu que había planetas que tiñas as súas propias lunas, co cal eran o centro para eses satélites. E con estas observacións pudo constatar empiricamente que as teorías de Copérnico e Kepler eran certas.
Toda a teoría de Ptolomeo vense abaixo, mediante probas empíricas, sensibles, matemáticas.... Pero esto ten unhas consecuencias terribles, porque significa que todos os sabios e a Biblia, a Igrexa... que presumen de ter a verdade dos "dogmas cristiáns", levan 16 séculos no error sobre unha cuestión tan importante.
Galileo, a diferencia de Copérnico dixo que o sistema heliocéntrico era real. As súas ideas convertíronse en perigosas na súa época, e a Igrexa o encarcelou, sendo moi ancián. Finalmente retractouse, por medo. Só no ano 1992 o papa Xoan Pablo II pide perdón pola condena de Galileo, e remata ahí a controversia que levaba aberta séculos sobre a definitiva aceptación do heliocentrismo por parte da Igrexa.
E por último, dentro do desenvolvemento científico pero xa non da astronomía temos a MIGUEL DE SERVET, un español que en pleno renacemento, diseccionando cadáveres para atopar a alma humán descubre a dobre circulación do sangue. Escribirá unha obra chada " A restitución do cristianismo" onde fusiona aspectos relixiosos con científicos (xa que para él ambos estaban fusionados) e fai unha crítica a Igrexa. Nega a Santísima Trinidade, defende que os nenos NON deben ser bautizados e fala dos seus descubrimentos médicos. Contradí así a Galeno (que seguía as teses de Hipócrates), a Santa Madre Igrexa e a toda a tradición, defendendo a liberdade de conciencia. Considerándoo herexe, a Inquisición o perseguíu morrendo finalmente na hoguera. Un famoso teólogo da época, Sebastián Castellion, con respecto a o que lle pasou a Servet dirá unha das frases máis memorables da historia da humanide: "Matar a un home non é defender unha doutrina, é matar a un home".
Dedicouse a astronomía, á Física, as Matemáticas... Estaba convencido de que tiña razón Copérnico, e intentou demostralo con unha teoría máis experimental que a de Kepler, xa que as demostracións matemáticas o pobo non as entendía. Só sabían que a Terra estaba quieta e vían moverse ao Sol.
Galileo buscou unha demostración empírica para demostrar de xeito sensible o heliocentrismo, e acabaría de unha vez por todas coa cosmoloxía tradicional aristotélica.
Na súa época estaban de moda os catalexos, e on nobles disfrutaban usando ese pequeño xoguete. Cando Galileo tivo noticia de este aparello, quiso construir un. Pero un enorme e moito máis preciso. E o usaría para mirar ao mundo supralunar, non ao mundo sublunar. A través da súa observación descubriu que os astros non eran perfectos, senón que tiñan irregularidades. Tamén descubriu que había planetas que tiñas as súas propias lunas, co cal eran o centro para eses satélites. E con estas observacións pudo constatar empiricamente que as teorías de Copérnico e Kepler eran certas.
Toda a teoría de Ptolomeo vense abaixo, mediante probas empíricas, sensibles, matemáticas.... Pero esto ten unhas consecuencias terribles, porque significa que todos os sabios e a Biblia, a Igrexa... que presumen de ter a verdade dos "dogmas cristiáns", levan 16 séculos no error sobre unha cuestión tan importante.
Galileo, a diferencia de Copérnico dixo que o sistema heliocéntrico era real. As súas ideas convertíronse en perigosas na súa época, e a Igrexa o encarcelou, sendo moi ancián. Finalmente retractouse, por medo. Só no ano 1992 o papa Xoan Pablo II pide perdón pola condena de Galileo, e remata ahí a controversia que levaba aberta séculos sobre a definitiva aceptación do heliocentrismo por parte da Igrexa.
E por último, dentro do desenvolvemento científico pero xa non da astronomía temos a MIGUEL DE SERVET, un español que en pleno renacemento, diseccionando cadáveres para atopar a alma humán descubre a dobre circulación do sangue. Escribirá unha obra chada " A restitución do cristianismo" onde fusiona aspectos relixiosos con científicos (xa que para él ambos estaban fusionados) e fai unha crítica a Igrexa. Nega a Santísima Trinidade, defende que os nenos NON deben ser bautizados e fala dos seus descubrimentos médicos. Contradí así a Galeno (que seguía as teses de Hipócrates), a Santa Madre Igrexa e a toda a tradición, defendendo a liberdade de conciencia. Considerándoo herexe, a Inquisición o perseguíu morrendo finalmente na hoguera. Un famoso teólogo da época, Sebastián Castellion, con respecto a o que lle pasou a Servet dirá unha das frases máis memorables da historia da humanide: "Matar a un home non é defender unha doutrina, é matar a un home".
Comentarios
Publicar un comentario