Bases fisióxicas da conducta e da cognición
A fisioloxía está moi
relacioada coa conducta e a cognición; determina se os animais camiñan sobre
dous ou catro patas, e orienta a entrada que prevén do mundo que nos rodea.
Tipos de interacción xenes-ambiente
O elemento de constitución básico do sistema nervioso é a neurona. Pero para entender cómo funciona o sistema nervioso na coducta e a cognición, é necesario estar familiarizado coa súa anatomía (estructura) e fisioloxía (funcionamento).
De xeito xeral, poderíamos dicir que o sistema nervioso humán seméllase moito ao deseño dun robot. Un robot ten uns sensores que manexan o que se denomina entrada, e ten uns efectores, que son as partes movibles que utilizan para realizar accións. A esto se lle chama saída. O robot tamen necesita ter un procesador/computador que interprete a información dos sensores, que controle as accións e administre a distribución da enerxía.
Este robot tamén ten unha rede de líneas de comunicación que leven información, unindo sensores, computadora i efectores.
As persoas somos moito máis complexas, pero nos elementos básicos somos moi similares a un robot.
Os sensores humáns atópanse nas células, e chámanse receptores. responden ao sonido, á luz, ao calor, ao tacto, ao movemento muscular e outros estímulos preveñentes do exterior.
Ao igual que o robot, as persoas necesitan formas de contestar. Así que temos un grupo de células especializadas en responder. As partes especializadas en responder reciben o nome de efectores. Os efectores atópanse nos músculos, nas articulacións e noutros órganos que nos permiten actuar.
En lugar da computadora, as persoas temos o sistema nervioso central (SNC), integrado polo cerebro e a médula espinal.
O cerebro é o órgano mestre do corpo para procesar a información e a toma de decisións. Recibe as mensaxes dos receptores, integra a información coas experiaencias pasadas, evalúa os datos e realiza os plans que guiarán as accións. O cerebro administra moitas actividades sobre as que temos pouco control o das cales non nos damos conta, como a circulación, a administración de enerxía, etc.
Os ordenadores procesan a información con gran velocidade. O cerebro, en cambio, traballa con maior lentitude, pero manexa miles de canales paralelos, atopando conexións cruzadas e complexas entre os canales.
A médula espinal a menudo considérase coma unha extensión do cerebro; sen embargo debido a que as médulas espinais existiron antes que os cerebros, evolutivamente poderíamos dicir que o cerebro é unha extensión da médula espinal. A médula cumple a función de intermediario entre o corpo e o cerebro, mandando información ao cerebro e recibindo mensaxes para o mesmo.
Con frecuencia, os receptores e os efectores atópanse bastante alonxados do SNC, así que os humáns estamos dotados dun sistema nervioso periférico. Son una rede de nervios que levan información e conectan todo o corpo co SNC.
As neuronas
A célula nerviosa ou neurona, é a unidade funcional básica, tanto do sistema nervioso central como do periférico. O sistema nervioso tamén ten células gliales, que funcionan principalmente como sostén físico das neuronas.
As neuronas varían bastante en tamaño, forma e función, pero sen importar o seu tipo, teñen tres elementos: dendritas, corpo axial e axón.
Al igual que outras células, as neuronas están cheas de unha substancia semilíquida chamada protoplasma, e estén envoltas por unha membrana celular que regula todo o que entra e sae da célula.
O corpo celular ou soma da neurona contén unha serie de estructuras especializadas, que nutren e conservan a célula.
Por un lado temos o núcleo, que é o que contén a información xenética. As dendritas e o axón son fibras ramificadas que unen a neurona con outras neuronas, con receptores e rectores. As ramificacións das dendritas saen en todas as direccións e se extienden ata outeras neuronas cercanas para recoller información. O axón está especializado en emitir mensaxes a outras neuronas. O tamaño dos axóns vai dende menos dun centímetro ata máis dun metro. Na punta dos axóns, onde fai contacto con outras células, atópanse uns botóns terminais.
Algunhas neuronas están cubertas de unha membrana grasa coñecidad como mielina, a cal parece desempeñar unha función aislante. As neuronas que teñen este recubrimento poden transmitir os mensaxes a unha velocidade cen veces maoir que as que non a teñen.
Minivídeo neuronas
Minivídeo neuronas 2
Conexions entre neuronas: as psinápsis
Cada neurona únese mínimo con outra neurona, e na maior parte dos casos, con moitas. O axón da unha neurona pode establecer contacto con unha dendrita, corpo celular ou axón de unha neurona veciña, ou con células en un músculo, glándula ou órgano.
As neuronas do sistema nervioso están extraoridanriamente organizadas.
¿Pero cómo pasan as mensexes de unha neurona a outra? A través do impulso nervioso. Cando unha neurona está en reposo, a súa membrana celular manten un delicado equilibrio conservando da célula certas partículas cargadas eléctricamente. Cando se lle estimula coa intensidade suficiente, a membrana perde ese control durante unha fracción de segundo; en outras palabras, cambia a súa permeabilidade (capacidade para ser penetrada).
Este cambio fugaz na permeabilidade normalmente comeza na dendrita de neurona que recibe a estimulación, e se extende hacia o corpo celular e o axón. As partículas cargadas producen cambios no voltaxe, sinais eléctricas que podemos rexistrar e analizar.
O impulso nervioso entón é unha alteración transitoria da permeabilidad da membrana que envolve ao axón provocando unha redistribución de cargas eléctricas.
O impulso nervioso sempre é igual ¿entón cómo diferenciamos os distintos estímulos? ¿Cómo sabemos si se trata de un contacto lixeiro o un golpe forte?¿Entre un filete e un plato de lentellas?
Os eventos que nos sucenden están codificados de distintos xeitos, os receptores mesmos están especializados de modo que respondan a tipos especiales de estimulación. Hai nervios especifícos para levar determinado tipo de mensaxes aos sitios predeterminados polo cerebro para que sexan analizados de diferente xeito segundo de qué tipo de nervio procedan.
As neuronas de todo o sistema nervioso xeneran de xeito continuo sinais eléctricas. Esta actividade prosigue mentras o cerebro viva. De feito, o fin de esta actividade constitue un criterio para determinar a morte. Para rexistrar a actividade electrica do cerebro temos un aparato que se chama electroencefalografo (EEG) y que rexistra os datos nun papel chamado encefalograma.
Para medir con máis precisión a actividad electrica de unha rexión máis pequena o s científicos insertan electrodos semellantes a agullas directamente na rexión de interés.
Vídeo sistema nervioso
Estructura do cerebro
Moitas das estructuras do cerebro teñen apariencias distintas, teñen nomes diferentes e sabemos que son esenciales para respostas específicas. Pero non debemos crer por isto que o cerebro é un conxunto de partes ailladas, cada unha con un traballo específico. En realidade, as neuronas cerebrais están interrelacionadas de xeito moi intricado. Casi calquera cousa que unha persona fai implica as interaccións entre miles de circuitos neuronais no cerebro.
Corteza cerebral
A corteza é a estructura que máis aporta ás enormes capacidades de procesamento de información dos seres humáns. Canto máis intelixente sexa un organismo, máis corteza parece ter.
A corteza dos recién nacidos fáltalles moito por crecer. A corteza madura contén preto de as tres cuartas partes das neuronas cerebrais.
Lóbulos corticais
Unha grieta profunda divide a corteza en dous metades case simétricas chamadas hemisferios. Na súa apariencia física, os hemisferios semellan imaxes especulares. En xeral, podemos dicir que o hemisferio dereito recibe a información e controla o lado izquierdo do corpo, e o hemisferio esquerdo realiza as mesmas funcións da metade dereita do corpo.
Varias marcas dividen a superficie de cada hemisferio en catro seccións ou lóbulos: frontal, parietal, temporal e occipital.
¿De qué modo nos molea a
herdanza, como especie e como individuos?¿Cómo moldea o cerebro a conducta e a
cognición? ¿Cómo funciona o cerbro? ¿Cómo recuperan as persoas con lesións
cerebrais as súas funcións mentais?
Ao plantexar estas
preguntas adentrámonos na area da psicoloxía fisiolóxica (psicobioloxía ou
biopsicoloxía). Os psicólogos fisiólogos estudan as bases biolóxicas da
conducta e da cognición; dirixen a súa atención hacia os sistemas nervioso e
endocrino, á evolución e a herdanza xenética.
EVOLUCIÓN E CONDUCTA
Cada persoa comparte tendencias
conductuales co resto da humanidade; en outras palabras, os individuos
compórtanse de xeito caractarístico a súa especie.
Charles Darwin e o
concepto de evolución
Darwin foi o primer
científico que planteu seriamente o interrogante de porqué existen
comportamentos únicos para determinadas especies animais. Tamén quería explicar
a apariencia física das especies.
Este científico tivo unha
boa formación en xeoloxía e explorou áreas salvaxes de todo o mundo. Suxiriu
que os membros dunha especie deben a súa apariencia e conducta a cambios
estructurais que acontecen de xeito gradual no transcurso de moitas xeracións.
No caso dos humáns, a
intelixencia conduciu ao éxito social, o cal aumentou a probabilidade de
supervivencia e reproducción. Supoñemos que así xurdiu unha especie máis
intelixente. Para Darwin esta evolución foi máis ou menos “rápida”, en centos
de anos, no en millóns de anos.
A Sociobioloxía aborda os
problemas da evolución que son especialmente interesantes para os psicólogos.
Esta disciplina non se centra nos membros individuais, senón que concéntrase
nas aportacións dos grupos, na evolución da conducta social.
As nosas accións, como
membros dun grupo teñen as súas raices, en parte, no impulso de manter vivo o
noso material xenético. Aqueles animais que logran establecer un equilibrio
entre competencia e cooperación, son os máis aptos para sobrevivir.
Pero si a xente se mostra
demasiado cooperativa, pode existir unha desvantaxe en canto á transmisión do
material xenético e a reproducción. Necesitase entón, un pouco de
competitividad para favorecer aos xenes.
HERDANZA E CONDUCTA
A herdanza xenética
moldea as particularidades de cada individuo; os xenes aportan algo con
respecto á capacidade de aprendizaxe e a tendencia ás depresións.
A xenética conductual é
unha rama da psicoloxía e da xenénitica que se dedica a estudar as bases
hereditarias da conducta e da cognición. Os xenetistas da conducta pensan que
todo o que as persoas fan depende, en certo grado, das estructuras físicas
fundamentais. A súa labor é determinar cal é a aportación da herdanza e cal a
do ambiente nun acto en particular. Tamén estudan os mecanismos biolóxicos por
medio dos cales os xenes afectan á conducta e a cognición.
É importante subliñar o
seguinte. Dicir que “os xenes influen sobre x ou y” non significa que “os xenes
determinan x ou y”. Dende que a vida comeza, ata que termina, os organismos
están baixo a constante influencia moldeadora, tando da herdanza como do
ambiente.
Durante séculos, os
científicos trataron de dilucidar se é o ambiente o a herdanza o determinante
máis poderoso no desenvolvemento das características específicas. Se ben non
podemos preguntarnos se a herdanza ou o ambiente son máis importantes para una
cualidade en particular, sí podemos plantexar unha versión máis refinada da
pregunta ¿Ata que punto inflúen as diferencias xeneticas sobre as diferencias
mentais e conductuais entre as persoas?¿Ata qué punto as diferencias de
ambiente moldean estas diferencias?
Tipos de interacción xenes-ambiente
Pasiva. Imaxinemos que
uns pais son persoas moi hábiles para solucionar problemas. Seguramente
fomentarán nos seus fillos esas capacidades. Así que tanto os seus xenes como o
ambiente contribuen ao desarrollo dos nenos.
Evocativa. Se un neno ten
facilidad para resolver problemas, seguramente recibirá un trato favorable na
escola. Así que o ambiente tamén inflúe na súa evolución.
Activa. Unha persoa hábil
probablemente buscará retos intelectuais. Así que se mantén activo e estable
durante toda a súa vida.
Xenética humán
Só oito semáns despois da
concepción, o 95% das estructuras e os órganos humáns coñecidos xa están
formados nunha criatura de apenas dous centímetros e medio. Pero non se debe
pensar que a herdanza opera nun vacio ambienta. Incluso nas etapas máis
tempranas, a experiencia é de gran significancia.
É dificil estudar a
herdanza humana por varias razóns. Non se poden criar persoas no laboratorio.
Ademáis, o intervalo entre xeracións é moi longo, e o número de fillos por
familia é pequeño. Tampouco podemos controlar o ambiente para descartar a súa
influenza, a diferencia do que facemos cos animais do laboratorio. A herdanza é
unha conducta moi complexa de estudar, xa que cando os ambientes difieren
moito, o mesmo conxunto de xenes produce distintos resultados.
As veces fanse estudios
con nenos adoptados, onde as familias viven nun mesmo ambiente, pero non
comparten os xenes. Os investigadores teñen que estudar as diferencias e
similitudes cos pais xenéticos e os adoptivos. Con estos estudos descubriuse
que a herdanza xenética xoga un papel fundamental na cognición, temperamento,
propensión a trastornos como a depresión e a esquizofrenia, e as habilidades
motoras e linguaxe.
Son curiosos o menos, os
casos de xemelgos idénticos, criados por separado, sen coñecerse tan sequera,
que repiten patróns de vida moi similares entre eles.
Vídeo xemelgos psicología
Vídeo xemelgos psicología
SISTEMA NERVIOSO
O elemento de constitución básico do sistema nervioso é a neurona. Pero para entender cómo funciona o sistema nervioso na coducta e a cognición, é necesario estar familiarizado coa súa anatomía (estructura) e fisioloxía (funcionamento).
De xeito xeral, poderíamos dicir que o sistema nervioso humán seméllase moito ao deseño dun robot. Un robot ten uns sensores que manexan o que se denomina entrada, e ten uns efectores, que son as partes movibles que utilizan para realizar accións. A esto se lle chama saída. O robot tamen necesita ter un procesador/computador que interprete a información dos sensores, que controle as accións e administre a distribución da enerxía.
Este robot tamén ten unha rede de líneas de comunicación que leven información, unindo sensores, computadora i efectores.
As persoas somos moito máis complexas, pero nos elementos básicos somos moi similares a un robot.
Os sensores humáns atópanse nas células, e chámanse receptores. responden ao sonido, á luz, ao calor, ao tacto, ao movemento muscular e outros estímulos preveñentes do exterior.
Ao igual que o robot, as persoas necesitan formas de contestar. Así que temos un grupo de células especializadas en responder. As partes especializadas en responder reciben o nome de efectores. Os efectores atópanse nos músculos, nas articulacións e noutros órganos que nos permiten actuar.
En lugar da computadora, as persoas temos o sistema nervioso central (SNC), integrado polo cerebro e a médula espinal.
O cerebro é o órgano mestre do corpo para procesar a información e a toma de decisións. Recibe as mensaxes dos receptores, integra a información coas experiaencias pasadas, evalúa os datos e realiza os plans que guiarán as accións. O cerebro administra moitas actividades sobre as que temos pouco control o das cales non nos damos conta, como a circulación, a administración de enerxía, etc.
Os ordenadores procesan a información con gran velocidade. O cerebro, en cambio, traballa con maior lentitude, pero manexa miles de canales paralelos, atopando conexións cruzadas e complexas entre os canales.
A médula espinal a menudo considérase coma unha extensión do cerebro; sen embargo debido a que as médulas espinais existiron antes que os cerebros, evolutivamente poderíamos dicir que o cerebro é unha extensión da médula espinal. A médula cumple a función de intermediario entre o corpo e o cerebro, mandando información ao cerebro e recibindo mensaxes para o mesmo.
Con frecuencia, os receptores e os efectores atópanse bastante alonxados do SNC, así que os humáns estamos dotados dun sistema nervioso periférico. Son una rede de nervios que levan información e conectan todo o corpo co SNC.
As neuronas
A célula nerviosa ou neurona, é a unidade funcional básica, tanto do sistema nervioso central como do periférico. O sistema nervioso tamén ten células gliales, que funcionan principalmente como sostén físico das neuronas.
As neuronas varían bastante en tamaño, forma e función, pero sen importar o seu tipo, teñen tres elementos: dendritas, corpo axial e axón.
Al igual que outras células, as neuronas están cheas de unha substancia semilíquida chamada protoplasma, e estén envoltas por unha membrana celular que regula todo o que entra e sae da célula.
O corpo celular ou soma da neurona contén unha serie de estructuras especializadas, que nutren e conservan a célula.
Por un lado temos o núcleo, que é o que contén a información xenética. As dendritas e o axón son fibras ramificadas que unen a neurona con outras neuronas, con receptores e rectores. As ramificacións das dendritas saen en todas as direccións e se extienden ata outeras neuronas cercanas para recoller información. O axón está especializado en emitir mensaxes a outras neuronas. O tamaño dos axóns vai dende menos dun centímetro ata máis dun metro. Na punta dos axóns, onde fai contacto con outras células, atópanse uns botóns terminais.
Algunhas neuronas están cubertas de unha membrana grasa coñecidad como mielina, a cal parece desempeñar unha función aislante. As neuronas que teñen este recubrimento poden transmitir os mensaxes a unha velocidade cen veces maoir que as que non a teñen.
Minivídeo neuronas 2
Conexions entre neuronas: as psinápsis
Cada neurona únese mínimo con outra neurona, e na maior parte dos casos, con moitas. O axón da unha neurona pode establecer contacto con unha dendrita, corpo celular ou axón de unha neurona veciña, ou con células en un músculo, glándula ou órgano.
As neuronas do sistema nervioso están extraoridanriamente organizadas.
¿Pero cómo pasan as mensexes de unha neurona a outra? A través do impulso nervioso. Cando unha neurona está en reposo, a súa membrana celular manten un delicado equilibrio conservando da célula certas partículas cargadas eléctricamente. Cando se lle estimula coa intensidade suficiente, a membrana perde ese control durante unha fracción de segundo; en outras palabras, cambia a súa permeabilidade (capacidade para ser penetrada).
Este cambio fugaz na permeabilidade normalmente comeza na dendrita de neurona que recibe a estimulación, e se extende hacia o corpo celular e o axón. As partículas cargadas producen cambios no voltaxe, sinais eléctricas que podemos rexistrar e analizar.
O impulso nervioso entón é unha alteración transitoria da permeabilidad da membrana que envolve ao axón provocando unha redistribución de cargas eléctricas.
O impulso nervioso sempre é igual ¿entón cómo diferenciamos os distintos estímulos? ¿Cómo sabemos si se trata de un contacto lixeiro o un golpe forte?¿Entre un filete e un plato de lentellas?
Os eventos que nos sucenden están codificados de distintos xeitos, os receptores mesmos están especializados de modo que respondan a tipos especiales de estimulación. Hai nervios especifícos para levar determinado tipo de mensaxes aos sitios predeterminados polo cerebro para que sexan analizados de diferente xeito segundo de qué tipo de nervio procedan.
As neuronas de todo o sistema nervioso xeneran de xeito continuo sinais eléctricas. Esta actividade prosigue mentras o cerebro viva. De feito, o fin de esta actividade constitue un criterio para determinar a morte. Para rexistrar a actividade electrica do cerebro temos un aparato que se chama electroencefalografo (EEG) y que rexistra os datos nun papel chamado encefalograma.
Para medir con máis precisión a actividad electrica de unha rexión máis pequena o s científicos insertan electrodos semellantes a agullas directamente na rexión de interés.
Vídeo sistema nervioso
Estructura do cerebro
Moitas das estructuras do cerebro teñen apariencias distintas, teñen nomes diferentes e sabemos que son esenciales para respostas específicas. Pero non debemos crer por isto que o cerebro é un conxunto de partes ailladas, cada unha con un traballo específico. En realidade, as neuronas cerebrais están interrelacionadas de xeito moi intricado. Casi calquera cousa que unha persona fai implica as interaccións entre miles de circuitos neuronais no cerebro.
Corteza cerebral
A corteza é a estructura que máis aporta ás enormes capacidades de procesamento de información dos seres humáns. Canto máis intelixente sexa un organismo, máis corteza parece ter.
A corteza dos recién nacidos fáltalles moito por crecer. A corteza madura contén preto de as tres cuartas partes das neuronas cerebrais.
Lóbulos corticais
Unha grieta profunda divide a corteza en dous metades case simétricas chamadas hemisferios. Na súa apariencia física, os hemisferios semellan imaxes especulares. En xeral, podemos dicir que o hemisferio dereito recibe a información e controla o lado izquierdo do corpo, e o hemisferio esquerdo realiza as mesmas funcións da metade dereita do corpo.
Varias marcas dividen a superficie de cada hemisferio en catro seccións ou lóbulos: frontal, parietal, temporal e occipital.
Comentarios
Publicar un comentario