O Mito e o Logos

No principio dos temos o ser humán, que sempre buscou dar unha explicación do mundo, respondía á pregunta do orixe das cousas con explicacións míticas.

Se poudéramos viaxar no tempo e preguntarlles a eses homes primitivos porqué suceden as cousas, porqué chove, porqué fai sol... contestarían probalemente que debido a maxia. Todo era maxia. Nun segundo momento, máis evolucionado, dirían que era cousa dos dioses. Os acontecementos físicos eran obra dos dioses, e incluso cando tiñan certos coñecementos científicos que lles axudaban a facer certos cálculos eles non se senitan donos de ese coñecemento. Calquera coñecemento científico que puideran ter era un regalo dos deuses, unha ferramenta que os deuses lle deron para axudarlles a medir e calcular certas cousas. Un exemplo claro de esto son os coñecementos científicos dos antiguos exipcios. Mexturaban ciencia e maxia. Eles non se sabían a si mesmos donos de esa ciencia.

Enton, temos que nun primeiro momento daban unha explicación mítica da realidade. As cousas ben sucedían por maxia ou ben por desexo dos deuses,  sendo ambas explicacións míticas de realidade.

Pero houbo un momento en que esto cambiou. No siglo VI a.C, en Mileto (Grecia) unha serie de personaxes comezaron a facerse esta pregunta polo porqué de xeito máis radical. Non lles chegaba con aceptar explicacións míticas, nin dogmatismos impostos (=verdades incuestionadas). Querían descubrir de verdade a orixe das cousas.

La palabra que usaban era Arché. (tamén chamada arqué, arkhé o arjé; do griego ἀρχή, "fonte", "principio" ou "orixe").

Este térmo significaba "comenzo do universo" "principio", "razón primordial", "razón originaria".

Os primeiros filósofos que se plantexaron isto son os chamados presocráticos, sendo o primeiro Tales de Mileto (coñecido tamén por os seus avances matemáticos). Tras os presocráticos temos a Socrates, Platón e Aristóteles como principales filósofos gregos.

O importante disto non será a resposta concreta que den estes autores sobre qué consideran o arché (uns din que a auga é a orixe de todo, outros o aire....). O importante é o cambio na forma de explicar o mundo, o universo. Antes, o mundo explicábase con mitos, no fondo o mundo era inevitablemente "misterioso". Agora co nacemento da filosofía, do pensamenteo racional o mundo xa non é algo inaccesible, senón que podemos facer preguntas e comprendelo en sí mesmo. O nacemento da filosofía é o nacemento do pensamento racional. É tamén o nacemento da actitude que dará lugar as Ciencias. Porque se nunca nos plantexáramos o porqué, a Ciencia non habería existido. A Ciencia existe gracias a que temos actitude filosófica, actitude de dúbida, gracias a que cuestionamos os dogmas (=verdades incuestionadas). Se non, a día de hoxe seguríamos dando respostas míticas.

Observación: Un científico pode ser crente. Unha cousa é a fe persoal e outra moi distinta é dar unha explicación da realidade basada en mitos. É dicir, un científico crente dará unha explicación do mundo científica, aínda que as súas crenzas sexan relixiosas.